1- گروه زیستشناسی سلولی مولکولی، دانشکده بیوتکنولوژی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران 2- مرکز تحقیقات سلولهای بنیادی، دانشگاه گلستان، گلستان، ایران 3- مرکز تحقیقات پزشکی مولکولی، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران ، mohsen.sh2009@gmail.com 4- مرکز تحقیقات پزشکی مولکولی، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران 5- گروه سلول بنیادی مزانشیمی، جهاد دانشگاهی قم، قم، ایران 6- گروه بیولوژی تولیدمثل، جهاد دانشگاهی قم، قم، ایران
چکیده: (154 مشاهده)
استفاده گسترده از واکسنهای مؤثر بر بیماریهای عفونی یکی از مهمترین پیشرفتهای بهداشت عمومی در قرن بیست و یکم است. واکسنهای اولیه که حاوی پاتوژنها یا سموم ضعیف شده یا غیرفعال هستند ممکن است پاسخ ایمنی قوی را به وجود آورند، اما در این رویکرد به دلیل اینکه کشت بسیاری از میکروارگانیسمها غیرعملی و ناکارآمد بوده و از طرفی نگرانیهای ایمنی در مورد کشت آنها وجود دارد، همیشه نمیتواند مورداستفاده قرار گیرد. در چنین مواردی، زیر واحدهایی از آنها (همچون پروتئینهای میکروبییا کربوهیدرات) بهعنوان آنتیژنهای واکسن در نظر گرفته میشوند. زیر واحدهای آنتیژنی به دلیل آنکهغالباً خاصیت ایمنوژنیک ضعیفی دارند، قادر به تحریک سیستم ایمنی ذاتی نمیباشند. این خصوصیت احتمالاً باعث کاهش کارایی واکسن میشود. ادجوانتها مولکولها، ترکیبات و یا مجموعههای فوق مولکولی هستند که قدرت و طول عمر پاسخ ایمنی خاص به آنتیژنها را افزایش میدهند، اما باعث حداقل سمیتو ایجاد اثرات ایمنی طولانیمدت در انسان میگردند. ادجوانتها میتوانند برای افزایش ایمنیزایی، تعدیل نوع واکنش ایمنی، کاهش مقدار آنتیژن یا تعداد واکنش ایمن زایی موردنیاز برای اثربخشی و/ یا بهبود واکسنها در جمعیتهای خاص (بهعنوانمثال، نوزادان یا سالمندان) مورداستفاده قرار گیرند. مقاله حاضر بهمرور انواع مختلف ادجوانتها پرداخته و خصوصیات و مکانیسم عملکرد آنها را نیز موردبررسی قرار میدهد.