مقدمه
ایران از جمله کشورهایی است که جمعیت در آن به یک مسئله اجتماعی تبدیل شده است. سرشماری در سال‌های ۱۳۴۵ و ۱۳۵۵ جمعیت کشور را به ترتیب حدود ۲۶ میلیون و 34 میلیون نفر نشان میدهد. جمعیت در سال ۱۳۶۵ به حدود ۵۰ میلیون و در سال ۷۵ به بعد به حدود ۶۷ میلیون نفر رسیده است و پیش بینی می‌شود که در صورت ادامه روند رشد فعلی جمعیت کشور در سال ۱۴۰۰ به بیش از ۱۰۰ میلیون نفر برسد (1). نگاهی اجمالی به روند شهرنشینی در ایران حاکی از این است که جمعیت شهری ایران درفاصله سال‌های 1345 تا 1375 افزایش قابل توجهی داشته است. در سال 1345 از کل جمعیت کشور یعنی 25 میلیون نفر، 39 درصد شهرنشین و 61 درصد روستانشین بوده‌اند و در سال 1355 از 33 میلیون نفر جمعیت ایران، 47 درصد شهرنشین و 53 درصد روستانشین بوده‌اند. در سال 1365 از 49 میلیون نفر 3/53 درصد آن شهرنشین و بقیه روستانشین بوده‌اند (2).
زمینه این تحقیق بیان می‌دارد که، سلامت هر فرد و جامعه در گرو وجود مراکزی است که سلامت وی را تأمین می‌کنند. یکی از این مراکز که به طور مستقیم در تأمین سلامت فرد و جامعه دخیل است، وجود مراکز تسهیلات بهداشتی درمانی و از جمله داروخانه‌ها می‌باشد. دسترسی سریع و به موقع و همچنین ارزان به داروخانه‌ها در هر جامعه و به خصوص جوامع شهری امری ضروری است و بنابراین بحث مکان‌یابی داروخانه‌ها به گونه‌ای که بتواند در بالا بردن سطح رفاه ساکنان و تأمین سلامت آن‌ها تاثیر داشته باشد، خیلی مهم می‌باشد (6).
از آنجایی که ایجاد مراکز خدماتی جدید مستلزم صرف هزینه‌های زیاد است، در نتیجه تعیین مکان بهینه این مراکز به نحوی که همه شهروندان از خدمات بهره مند شوند، خیلی مهم می‌باشد. وجود این مراکز و همچنین وسعت خدماتی که ارایه می‌دهند، تعیین کننده میزان رفاه و سلامت شهروندان است. یکی از این مراکز، مراکز خدمات درمانی و داروخانه‌هایی است که دسترسی آسان، سریع و به موقع به آن‌ها، خیلی مهم می‌باشد. با توجه به نظر معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، تعیین مکان داروخانه‌ها از دو نظر حائز اهمیت است: 1) از نظر این که داروخانه‌ای که مجوز احداث برای آن صادر می‌شود آیا در بالا بردن سطح رفاه ساکنان تأثیر خواهد داشت یا خیر؟ 2) از نظر این که آیا داروخانه‌ای که مجوز احداث به آن داده شده است، فروش کافی خواهد داشت یا خیر؟ (از نظر بازاریابی). بدین خاطر توزیع بهینه داروخانه‌ها و مکان‌یابی بهینه آن‌ها مسأله مهمی می‌باشد (7).
به علت عوامل ناشی از مهاجرت و رشد جمعیت، خدمات رسانی و توزیع عادلانه خدمات در محیط شهر با مشکلات زیادی همراه است و اتخاذ سیاست درست و کارآمد در زمینه ارائه خدمات ضروری به جمعیت ساکن در بخش‌های مختلف شهر اعم از قسمت‌های مرکزی و حاشیه شهرها بسیار مهم است. با توجه به این که این پژوهش برای اولین بار است در شیراز صورت می‌گیرد و داروخانه‌ها از جمله مراکز تسهیلات بهداشتی درمانی ضروری وحیاتی هستند که دسترسی سریع و کم هزینه به آن‌ها اهمیت زیادی دارد، ضرورت انجام این تحقیق مشخص می‌شود (8).
با بررسی تحقیقات انجام گرفته، در زمینه مکان‌یابی مراکز خدماتی با استفاده از تکنولوژی GIS در ایران در مقایسه با سایر کشورها تحقیقات محدودی انجام شده است و در ادامه به برخی از مقالات و رساله‌های کارشناسی ارشد و دکتری که در تلاش برای یافتن مکان‌های بهینه بوده‌اند سخن به میان می‌آید. از جمله می‌توان به پایان نامه مهندس الماس پور با موضوع مکان‌یابی داروخانه‌ها در منطقه 6 تهران (9)، رساله دکتر پرهیزگار با عنوان ارائه الگوی مناسب مکان گزینی مراکز خدمات شهری با تحقیق در مدل‌ها و GIS شهری (10) و تحقیقاتی که در ادامه آورده شده است، اشاره کرد. لازم به ذکر است که تا کنون تحقیقی با عنوان مکان‌یابی داروخانه‌ها در شیراز صورت نگرفته است. در این زمینه در کشورهای توسعه یافته تحقیقات زیادی صورت گرفته است که از جمله می‌توان به مقاله تحلیل قابلیت دسترسی و اثرات رقابت فضایی در زمینه مکان‌یابی مراکز خدماتی با استفاده از GIS اشاره کرد که در مجله کامپیوتر، محیط و سیستم‌های شهری چاپ شده است اشاره کرد. تکنیک AHP-Fuzzy برای حل مشکلات تصمیم‌گیری در مناطق مختلف استفاده می‌شود. در مطالعه‌ای از روشFuzzy AHP Promthee برای پیدا کردن مکان مناسب پایانه اتوبوسرانی شهر استانبول استفاده شده است، زیرا مراحل آن نسبت به دیگر روش‌ها آسان‌تر بوده و شبیه روش AHP خوشه‌ای است (11). در کشورهای در حال توسعه معمولا به دلیل فراهم نبودن زمینه اطلاعات، مهارت و تخصص در زمینه برنامه ریزی بهداشتی-درمانی اغلب منابع به صورت نامتوازن تخصیص می‌یابند. از این نظر مکان استقرار مراکز درمانی عمومی را می‌توان به عنوان یکی از شاخص‌های دسترسی 2 به مراقبت‌های سلامت در نظر گرفت (12). عواملی مانند اولویت دادن به سایر سرمایه گذاری‌های سودآور، عدم توازن منطقه‌ای و عدم تطابق عرضه با تقاضای خدمات بیمارستانی از جمله مسایلی است که بیمارستان‌ها را با مسائل پیچیده اقتصادی روبرو ساخته است (13).
اولین مرحله در روش AHPفرآیند تحلیل سلسه مراتبی است، تجزیه نمودن مسأله تصمیم گیری به سلسله مراتب است که شامل مهم‌ترین عناصر مسأله تصمیم گیری می‌باشد. در ایجاد یک سلسله مراتب، سطح بالا، هدف نهایی یک تصمیم گیر است. سپس سلسله مراتب از کلی به جزئی تر تا این که به سطحی از صفات برسد، پایین می‌آید. این سطحی است که در مقابل آن گزینه‌های تصمیم گیری پایین ترین سطح سلسله مراتب ارزیابی می‌شوند. هر سطح باید به سطح بالاتر قبلی متصل شود (14). به طور مثال یکی از ساختارهای سلسله مراتبی شامل چهار سطح است: هدف اصلی، اهداف، صفات و گزینه‌ها . مفهوم صفت، روش AHP را به روش‌های GIS متصل می‌نماید (15). محاسبه وزن نهایی در یک تحلیل سلسله مراتبی مرحله دوم در روش AHP می‌باشد. فرض می‌کنیم هدف به دست آوردن گزینه a یا b در یک سلسله مراتب باشد، در این صورت ابتدا وزن مربوط به هر معیار را در وزن مربوط به هر گزینه که از یک ماتریس زوجی و بر اساس همان معیار بدست آمده است، ضرب می‌کنیم، سپس همه این مقادیر جمع می‌شوند و وزن نهایی گزینه محاسبه می‌شود. روش مقایسه زوجی وزن‌دهی، بخشی از روش AHP می‌باشد که اولین بار در سال 1970 توسط ساعتی مطرح گردیده است (16).
تکنیک‌های تجزیه و تحلیل مکانی سـاده از قبیـل مدل تجزیه و تحلیل مجاورت و نزدیکی، مـدل‌هـای تعیــین شــعاع عملکــردی، تجزیــه و تحلیــل چنــد ضلعی‌های تیسن، دارای ایـن مزیـت می‌باشـند کـه در مدت زمان کمی قابـل اجـرا هسـتند. امـا مـدل‌هـای تخصیص- مکان‌یابی اگر چه در مقایسـه بـا مـدل‌هـای قبلی پیچیده تر و وقتگیرتـر می‌باشـند ولـی بـرخلاف مـدل‌هـای سـاده تجزیـه و تحلیـل، موانـع و شـرایط موجود را در نظر گرفته و در نتیجـه انعطـاف پـذیری زیادتر و کارآیی بهتری دارند (17).
دسترسی برابر به خدمات سلامت از جمله خدمات بیمارستانی از حقوق اساسی همه انسان‌هاست. در این راستا نابرابری در توزیع فضایی منابع بخش سلامت، دسترسی برابر افراد به خدمات بهداشتی و درمانی را با مشکل مواجه خواهد نمود (3).
افزایش جمعیت در شهرهای بزرگ مانند شیراز باعث شده استکه نیاز به خدمات روز به روز بیشتر شود. علاوه بر این، توزیع و پراکندگی نامناسب مراکز خدماتی در نقاط مختلف شهر باعث می‌شود که جابجایی جمعیت یا به عبارت دیگر، سفرهای درون شهری بیشتر شود که این عامل نیز باعث بروز مشکلات دیگری در محیط شهر می‌شوند (4).
شرایط و ضوابط صدور مجوز احداث برای داروخانه‌ها متفاوت می‌باشد. این ضوابط و استانداردها براساس دو معیار ارائه شده‌اند؛ که یکی معیار میزان جمعیت و دیگری معیار فاصله می‌باشد. استانداردها و ضوابط موجود به صورت زیر می‌باشند به شرط وجود یک مطب فعال پزشکی خصوصی یا دولتی تا سیصد هزار نفر جمعیت به ازای هر 8000 نفر یک باب داروخانه و از سیصد هزار نفر جمعیت به بالا به ازای هر 7000 نفر از جمعیت کل شهر یا روستا، اجازه تاسیس یک باب داروخانه داده خواهد شد. به ازای هر شصت و پنج هزار نفر جمعیت مناطق، یک داروخانه 1- شبانه روزی تاسیس خواهد شد، 2- فاصله داروخانه‌های روزانه از یکدیگر، 3- فاصله داروخانه‌ها از هم در نقاط با بیش از یک میلیون نفر 200 متر و بیش از یک میلیون نفر برابر با 1000 متر، فاصله داروخانه‌های شبانه روزی و روزانه از هم و بالعکس از سقف پانصد هزار نفر به بالا جمعیت، فاصله‌ای برابر با 75 متر (5).
در بیان اهداف این تحقیق می‌توان گفت، تواناییهای سیستم اطلاعات جغرافیایی به ما اجازه میدهد با استانداردسازی شاخص‌ها، متغیرهای بسیار زیادی را با هم مرتبط کرده و در مکان‌یابی از آن‌ها استفاده کنیم؛ لذا ارزیابی وضعیت موجود داروخانه‌ها، چگونگی توزیع فضایی آن‌ها در شهر شیراز، درجه بندی مناطق از نظر دسترسی به داروخانه‌ها و تعیین بهترین مکان جهت تأسیس داروخانه‌های جدید با استفاده از مدل پشتیبان تصمیم‌گیری (MCDM) و AHP در وزن‌دهی و استانداردسازی معیارهای ارزیابی و استفاده از تکنولوژی GIS در تلفیق لایه‌های اطلاعاتی معیارها و تحلیل شبکه در تخصیص محدوده خدمات رسانی به مکان‌های انتخاب شده، هدف اصلی این پروژه به حساب می‌آید.
مواد و روش‌ها
داده‌های این مطالعه در قالب نقشه جمع آوری و جهت مکان‌یابی مراکز خدماتی، وزن دهی به معیارها و مقایسه زوجی آن‌ها با یکدیگر از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در محیط GIS استفاده گردید. مدل مفهومی این تحقیق به صورت نمودار 1 ارائه می‌گردد:
لایه‌های مورد استفاده (نقشه‌ها) در این تحقیق 8 لایه به عنوان لایه‌های وزن دار و دو لایه، فاصله 200 متری داروخانه‌های روزانه و 1000 متری داروخانه‌های شبانه، به عنوان قید در نظر گرفته شد. داده‌های مورد نیاز از مرکز آمار ایران، استانداری فارس، شهرداری و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی فارس جمع آوری گردید. وزن نهایی برای هر لایه به روش (Analytic hierarchy process) AHP محاسبه گردید.
نقشه‌های مورد نظر پس از آماده سازی و تبدیل فرمت‌ها و تصحیحات لازم در محیط ARCGIS 9.3، جهت انجام تحلیل در IDRISI Tiga 16.03 آماده گردید. تصاویر لایه‌های مورد استفاده در شکل 1 در آورده شده است.
نتایج
وزن‌های اختصاص داده شده به لایه‌ها براساس اولویت، در جدول 1 آورده شده است.
وزن نهایی لایه‌ها پس از محاسبه به روش AHP و مقایسه زوجی آن‌ها، نرخ ناسازگاری برابر 8/0 محاسبه گردید، که نشان میدهد، وزن لایه‌ها در محدوده مورد قبول قراردارد، که به تفکیک در جدول شماره 2 آورده شده است.
پس از هم‌پوشانی لایه‌های اطلاعاتی نقشه نهایی در شکل 2 آورده شده است و نشانگر نقشه‌ی حاصل از روی هم گذاری لایه‌های 8 گانه است، به طوری که وزن و اهمیت هر یک از لایه‌ها در آن لحاظ شده و مطلوبیتی از همه لایه‌های اطلاعاتی مذکور را داراست. نقاطی که با حرف «m»در این نقشه نشان داده شده است، بیان گر بهترین مکان‌ها جهت تاسیس داروخانه‌های جدید، با توجه به وزن‌ها و محدودیت‌ها، می‌باشد.
شکل 1. لایه های مورد استفاده، 1: لایه فاصله از بیمارستان‌های دولتی، 2: لایه فاصله از بیمارستان‌های خصوصی، 3: لایه فاصله از خانه‌های بهداشت شهری، 4: لایه فاصله از درمانگاه‌ها، 5: لایه فاصله ازساختمان پزشکان، 6: لایه جمعیت بلوک‌های مسکونی، 7: لایه فاصله از شبکه معابر اصلی، 8: لایه فاصله از داروخانه‌ها
جدول 1. مقایسه زوجی لایه‌ها
|
لایه‌ها
|
بیمارستان‌های دولتی
|
بیمارستان‌های خصوصی
|
خانه‌های بهداشت شهری
|
درمانگاه‌ها
|
مطب پزشکان
|
جمعیت بلوک‌های مسکونی
|
شبکه معابر اصلی
|
داروخانه‌ها
|
|
معیارهای انتخاب داروخانه‌ها
|
بیمارستان‌های دولتی
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
بیمارستان‌های خصوصی
|
5/0
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
خانه‌های بهداشت شهری
|
33/0
|
5/0
|
1
|
|
|
|
|
|
|
درمانگاه‌ها
|
25/0
|
33/0
|
5/0
|
1
|
|
|
|
|
|
مطب پزشکان
|
2/0
|
25/0
|
3/0
|
5/0
|
1
|
|
|
|
|
جمعیت بلوک‌های مسکونی
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
1
|
|
|
|
شبکه معابر اصلی
|
33/0
|
33/0
|
33/0
|
33/0
|
33/0
|
33/0
|
1
|
|
|
داروخانه‌ها
|
33/0
|
33/0
|
33/0
|
33/0
|
33/0
|
33/0
|
33/0
|
1
|
جدول 2- وزن نهایی محاسبه شده به روش AHP برای هر لایه و نرخ ناسازگاری
|
لایه‌ها
|
وزن نهایی محاسبه شده به روش AHP برای هر لایه
|
لایه‌ها
|
وزن نهایی محاسبه شده
به روش AHP برای هر لایه
|
|
معیارهای انتخاب داروخانه‌ها
|
بیمارستان‌های دولتی
|
2371/0
|
مطب پزشکان
|
0641/0
|
|
بیمارستان‌های خصوصی
|
1614/0
|
جمعیت بلوک‌های مسکونی
|
2478/0
|
|
خانه‌های بهداشت شهری
|
1134/0
|
شبکه معابر اصلی
|
0558/0
|
|
درمانگاه‌ها
|
0825/0
|
داروخانه‌ها
|
038/0
|
|
مجموع
|
1
|
|
نرخ ناسازگاری
|
8/0
|
|
بحث و نتیجه‌گیری
براساس پژوهش حاضر به این نتیجه رسیدیم که، وضـع موجـود داروخانه‌ها وضعیت مطلوبی از نظر توزیـع در شـهر
شیراز ندارد و اکثر آن‌ها در مرکـز شـهر پراکنده‌اند، که این امر تابع تمرکز سـاختمان پزشکان در این منطقه از شـهر اسـت. در این شرایط با کمک مـدل مکان‌یابی و در نهایت با تلفیق و روی هم گذاری لایه‌های ایجاد شده، نقشـه مناسـب جهت احداث داروخانه‌ها به دست آمد و در نقشه نهــایی نقاطی از شهر که با اولویـت بسـیار خوب قـرار داشتند، در 24 نقطه به عنوان مناسب ترین مکان برای احداث داروخانه‌ها مشخص گردید.
با توجه به مشکلات فعلی داروخانه‌ها از نظر پراکندگی در شهر، ارایــه راه‌کارهــایی در راســتای نتــایج تحقیق در جهت بهبود شرایط موجود بسیار ضروری است. نرخ بالای تراکم جمعیت در مرکز شهر به خصـوص خیابان زند و خیابان‌های منتهـی بـه مرکـز شـهر کـه در سـاعات خاصی از روز پرترافیـک می‌باشند و قرار گـرفتن داروخانه‌ها در شعاع عملکرد یکـدیگر، عدم توزیع بهینه داروخانه‌ها را مشخص می‌نماید.
استفاده از فرایند تحلیـل سلسـله مراتبـی(AHP) و سامانه اطلاعات مکـانی (GIS) در مکان‌یـابی احـداث مراکز خدمات درمانی (و به طور کلی در انتخاب مکـان بهینه یک سـایت) کـارآیی بـالایی دارد، که به عنوان راه‌کارهای اصـولی جهـت کاسـتن از مســایل و مشــکلات کــاربری بهداشــتی و درمــانی به خصوص داروخانه‌ها در شهر شیراز پیشنهاد می‌شود.
شکل 2. نقشه نهایی مکان‌های مناسب جهت تأسیس داروخانه‌های جدید (24 مکان)
ایـن کـارآیی به خاطر امکان مقایسه و ارزیابی مکان‌هـای مختلـف و انتخاب مکان بهینه با توجه به معیارهـای مـورد نظـر می‌باشد. با توجـه بـه این کـه خـدمات شـهری و تاسیسـات زیربنایی از مهم‌ترین عوامل توسـعه شـهر و جمعیـت آتی آن محسوب می‌شود لازم است اراضی مـورد نیـاز جهت تخصیص به ایـن منـابع شناسـایی و حفظ گردند تا متناسب بـا آهنـگ رشـد جمعیـت در تمامی سطح شهر شبکه خدمات رسانی عمـومی نیـز توسعه یابند. رعایت اصول شهرسازی از نظر دسترسی، ظرفیت، شــعاع عملکــردی، سلســله مراتــب و مرکزیــت در مکان‌یابی مراکز درمانی و سایر کاربری‌های شهری و حمایت مالی دولـت از مراکـز بهداشـتی درمـانی خصوصی، از جمله داروخانه‌ها مسئله مهمی است که در بهبود مکان گزینی داروخانه‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند. چرا که به علت عـدم بهره‌وری مالی این مراکز در برخی نقاط شهر و نظـر بـه این که این مراکز تجاری بوده و به دنبال جذب مشتریان بیشتری هستند تمایل به مرکز شـهر دارنـد، در نتیجـه بسیاری از خیابان‌های شهر از دسترسی به این خدمات محروم مـی‌شوند. شهر شیراز از جهات مختلف طبیعی (محصور بودن از نظر توپوگرافی، شیب، سـاختار زمـین شناسـی) و انسـانی (افـزایش جمعیـت، توزیـع نامناسـب مراکـز جمعیتـی) و کالبـدی شـهر (وجـود بافـت‌هـای فرســوده، ناهمــاهنگی‌هــای ســاختاری)، دارای معضــلات زیــادی اســت. چنــین شــرایطی اهمیــت تخصیص فضا و جایابی تسهیلات شهری را به خوبی نمایـان می‌سـازد. بنـابراین، ایجـاد یـک دفتـر وابسـته به شهرداری جهت ارزیـابی و مکان‌یابی بهینه داروخانه‌ها و سایر مراکز درمانی و خدماتی شهری جدید با داشتن متخصصین مجـرب الزامـی به نظر می‌رسد .جمع آوری اطلاعات آماری از واحدهای درمانی، عدم همکاری مراکز دولتی درمانی و حتی خود داروخانه‌ها از محدودیت‌های این مطالعه بوده است. در صورت رفع محدودیت‌ها و جمع آوری اطلاعات آماری جدید و کامل تر از مناطق تازه تاسیس شهری، نتایج کامل تری در سطح شهر شیراز به دست می‌آید. جهت مکان یابی داروخانه‌ها در مناطق جدید و شهرک‌ها، در صورت جمع آوری اطلاعات آماری می‌توان پژوهش مجدد انجام داد.
تشکر و قدردانی
از استاد راهنما جناب دکتر کرمی و دکتر سرکارگر و مدیریت آمار و فن آوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه علوم پزشکی شیراز جناب دکتر فقیه، کمال تشر را می‌نمایم.
تعارض منافع
نویسندگان هیچ گونه تعارض منافعی را اعلام نکرده اند.
1. Aranof ST. Geographic Information Systems. 3nd ed. Tehran: National Cartographic Publishing; 1375, P59.
2. Parhizgar AK. Model measures localization fire stations. 4nd ed. Tehran: Publications Department of the Interior; 1383, 45-65.
3. Amryon A, Msgrpour M, Amini H. The inequality in access to kidney transplant services in Iran. Special Care Nursing Journal. 2010; 3(3):129-132.
4. Pirmoradi AL, Titidezh OM. Software Arc Gis 9 basic concepts GIS.4nd ed. Tehran. The University of the North; 1378. P34-46,68-70
5. Almas Pour F. The Use of GIS and network analysis for locating pharmacies the study area 6th district of Tehran. Thesis MA: Tarbiat Modarres University. Tehran; 1380.
6. Densham PJ, Rushton G. Decision support systems for locational planning. RG Golledge and Timmermans (Eds). BehaviouralModelling in Geography and Planning. 1988: 2;56–90.
7. Tofigh F. Multi criteria evaluation plans of physical planning. 2nd ed. Tehran: Abadi; 1372. P34-59
8. Boroushaki, S, Malczewski j. Implementing an extension of the analytical hierarchy process using ordered weighted averaging operators with fuzzy quantifiers in Arc GIS. Computers & Geosciences. 2008:34(4):399-410.
9. Mohammadzadeh asl N, Emamverdi M, Sarirafraz M. Rating Welfare Indicators Districts Of Tehran City. 3nd ed. Tehran: Statistical Center of Iran; 1380, 85-106.
10. Mohammad h. location allocation using fuzzy AHP. Journal of environmental management. 2012; 1:225 – 236.
11. Sharifzadegan MH, Mahdavi AR, lavi M. Spatial inequalities in access to public health services for urban health development. Journal of Social Welfare. 2010;10(37):41-60.
Sharifzadegan M.H, Mahdavi A.R, lavi M. Spatial inequalities in access to public health services for urban health development. Journal of Social Welfare. 2010; 10(37): 41-60. [Article in Persian]
12. Transer F. New Approach to Spatiality. 1nd ed. Vancouver. Enginering Press; 1999, 45-48.
13. Gorge k. Analyse Primary Health Care Usage Patterns in Rural South Africa. Tropical medicine and International health. 2001;6(10):826-838.
14. Abvalhlaj M, Mubaraki H, Inanloo S, Hosseini H. Review the status of physical spaces hospital affiliated to the University of Medical Sciences. Journal of Qazvin University of Medical Sciences. 2010; 14(2):96-74.
15. Dadashpour H, Faramarz R. Measurement of integrated public services in urban spatial justice based on population distribution, availability and performance Yasuj. Journal of Urban and Regional Studies. 2011; 2(10):126-148
16. Atashnafas MR, Atashnafas E. GIS application in the field of health and comprehensive map of the country. Journal of the Army.2010;8(4):305-313.
17. Rahnema MH, Zabihi J. Analyzing the distribution of public facilities in urban spatial justice in order to access the integrated model in Mashhad. Geography and Development. 2011;23(1):5-26.
|
